غذای کودک

نقش غذای کودک در رشد آن

شاید تصور کنید فقط غذایی که کودک می‌خورد، نقش مهمی در رشد او دارد؛ اما باید بگوییم که یک مادر قبل از اینکه اقدام به بارداری کند نیز باید مراقب تغذیه خود باشد و حین بارداری و شیردهی، تمرکز ویژه‌ای بر تغذیه خود داشته باشد. یکی از مهم‌ترین عواملی که در رشد مغز و بدن کودک تأثیرگذار است، شروع به‌موقع مکمل‌ها و غذای کمکی‌ است.

زمانی که کودک بتواند گردن‌بگیرد، وقت آن رسیده که غذاهای جدید را امتحان کند؛ البته اگر کودکتان فعال‌تر بود و زودتر از 6 ماهگی توانست بدون کمک بنشیند و گردنش را صاف نگه‌دارد، باید صبر کنید و زمانی که 6 ماهه شد، تغذیه‌اش را تغییر دهید. ویتامین D برای رشد استخوان‌ها ضروری است و باید در برنامه غذایی کودک گنجانده شود.

ویتامین A نیز به تقویت سیستم ایمنی و سلول‌ها کمک می‌کند. ویتامین C که همگی با آن آشنا هستیم نیز برای جذب آهن و تقویت بیشتر سیستم ایمنی بدن کارساز است. به غیر از ویتامین‌های ذکر شده، املاح و مواد معدنی بسیاری وجود دارد که باید در رژیم غذای کودک قرار گیرد تا بتواند به‌خوبی رشد کند. اما مقدار غذایی که کودک باید مصرف کند به عوامل مختلفی بستگی دارد و بهتر است از پزشک خانوادگی‌تان مشورت بخواهید تا با بررسی وزن و قد فرزندتان، پیشنهادات لازم را به شما بدهد.

شروع به‌موقع مکمل‌ها و غذای کمکی‌، یکی از مهم‌ترین عواملی است که در رشد مغز و بدن کودک تأثیرگذار است.

انواع غذای مناسب برای کودک

در حدود 6 ماهه اول زندگی، نوزادان باید به‌طور انحصاری با شیر مادر تغذیه شوند؛ چرا که کودکان قادر به جویدن، قورت‌دادن و هضم غذاهای جامد نیستند. اگر به هردلیلی امکان شیردادن برای مادر وجود ندارد، باید از شیرخشک غنی‌شده با آهن استفاده شود.

از زمانی که اقدام به غذادادن به کودک می‌کنید، باید انواع ویتامین‌ها و پروتیئن‌ها را در رژیم غذایی‌اش جای بدهید. به‌طور مثال اگر رژیم غذای کودک با کمبود آهن همراه باشد، در راه‌رفتن و صحبت‌کردن کودک تأخیر ایجاد می‌شود.

غلات غنی از آهن

در ابتدا باید با غذاهای نرم و پوره‌ای شروع کنید و به تدریج به سراغ غذاهای له‌شده، چرخ‌شده و سپس خرد شده بروید. معرفی انواع غلات یا غلات برنج، گزینه خوبی هستند، زیرا به‌راحتی قابل هضم بوده و سرشار از آهن هستند. غذاهایی مثل فرنی، حریره بادام در این دسته‌بندی قرار می‌گیرند. اگر شاغل هستید یا فرصت کافی برای درست‌کردن غذا ندارید، می‌توانید از غذاهای آماده‌ای که برند ماجان تولید کرده است، استفاده کنید.

برخی از این غذای کودک آماده، شامل فرنی برنج با شیر، سرلاک گندم با شیر، سرلاک حریر بادام با شیر، سرلاک چند غله با خرما و شیر هستند که مجوز سازمان غذا و دارو را دارند و در تولید آن‌ها املاح و مواد مورد نیاز کودک گنجانده شده است. برند ماجان یک برند کاملاً ایرانی است و محصولاتش را متناسب با ذائقه خانواده‌های ایرانی تولید کرده است.

محصولات چند غله ماجان علاوه‌بر تامین میزان کالری مناسب برای رشد و وزن‌گیری کودک، کلیه مواد معدنی و ویتامین‌های لازم برای رشد او را فراهم می‌کند.

میوه و سبزی

زمان مناسب برای معرفی سبزیجات و میوه‌ها، زمانی است که کودک 6 تا 7 ماهه است. این غذاها سرشار از مواد معدنی و ویتامین‌ها هستند که بافت‌ها و طعم‌های متفاوتی را برای کودک فراهم می‌کنند. هویج له شده، لوبیا و نخود صاف شده، پوره سیب، موز، هلو و گلابی را می‌توان برای کودک آب‌پز یا له کرد تا به‌راحتی مصرف شود. کمی زمان نیاز است تا کودکتان نسبت به غذاهای جدید عادت کنند، پس آن‌ها را راحت بگذارید و کودک را مجبور به خوردن نکنید.

غذاهای پوره شده

این غذاها معمولاً گوشت‌هایی هستند که از 8 تا 9 ماهگی می‌توان به آن‌ها داد. گوشت‌هایی مانند بره، مرغ و جگر حاوی آهن هستند. آهن گوشت‌ها در مقایسه با آهن موجود در گیاهان به راحتی جذب می‌شود. برای جذب حداکثری آهن موجود در گوشت، باید با ویتامین C، مقداری میوه، طالبی یا کلم بروکلی سرو شود.

این غذاهای جدید را به‌تدریج به لیست غذایی فرزندتان اضافه کنید تا نوزاد به طعم‌ها عادت کند. هنگام شست‌وشوی میوه‌ها یا گوشت‌ها حساسیت به خرج دهید. پوست آن‌ها را جدا کنید و چربی گوشت‌ها را حذف کنید. سپس آن‌ را بخارپز کنید؛ به‌قدری که با چنگال له شود و کودک بتواند آن را بخورد.

غذاهای پوره شده معمولاً گوشت‌هایی هستند که از 8 تا 9 ماهگی می‌توان به کودکان داد.

از چه سنی باید از غذای کودک استفاده کرد؟

4 تا 6 ماهگی زمانی است که کودک می‌تواند به‌غیر از شیر مادر، طعم‌های جدید را امتحان کند. عوامل دیگری نیز مانند: «آیا کودکتان می‌تواند سر و گردنش را نگه دارد؟ آیا می‌تواند بدون کمک بنشیند و نیفتد؟ زمانی که شما مشغول غذاخوردن هستید، به دهانتان نگاه می‌کند و با جلوبردن قاشق، دهان باز می‌کند؟ آیا وزن کودکتان 2 برابر وزن تولدش شده است؟» وجود دارد که متوجه شوید آیا زمان غذادادن به کودک فرا رسیده است یا خیر.

اگر در غذادادن به کودک عجله کنید و زودتر از زمان تعیین شده، او را با غذایی غیر از شیر مادر آشنا کنید، خطرات زیادی به همراه خواهد داشت. به‌طور مثال:

• رشد کودک کامل نخواهد شد.
• او نمی‌تواند غذاها را بجود و احتمال خفگی وجود دارد.
• موجب افزایش وزن و چاقی می‌شود.
• به بیماری‌هایی مثل زخم معده، آلرژی، اسهال و… دچار می‌شود.

اما اگر در شروع غذای کودک کمکی نیز تأخیر ایجاد کنید، باعث بروز مشکلاتی خواهد شد مانند:

• عدم دریافت املاح مورد نیاز برای تکمیل رشد
• دیر راه‌افتادن و دیر صحبت‌کردن
• مشکل در عملکرد فک و دهان کودک
• بی‌اشتهایی و سوءهاضمه
• ایجاد حساسیت، آلرژی و تنفر کودک از غذا

یک رژیم غذایی مناسب باید انواع مواد نشاسته‌ای، پروتئینی، چربی، ویتامین‌ها و املاح معدنی را در خود داشته باشد.

بهترین ترکیبات برای غذای کودک چیست؟

یک رژیم غذایی مناسب باید انواع مواد نشاسته‌ای، پروتئینی، چربی، ویتامین‌ها و املاح معدنی را در خود داشته باشد تا کودک به غذای سالم عادت کند. در ادامه 5تا از مهم‌ترین گروه‌های غذایی که کودکتان به آن نیاز دارد را به شما معرفی خواهیم کرد.

• غلات: غلات موجود در نان، ماکارونی، برنج، ذرت و جو، تأمین‌کننده انرژی مورد نیاز کودک برای رشد و یادگیری است.
• پروتئین: گوشت، ماهی، مرغ، تخم‌مرغ، لوبیا، عدس و نخود، منابع اصلی پروتئین هستند که برای رشد عضلات و ذهن کودک بسیار ضروری‌اند.
• میوه و سبزیجات: آهن، روی، ویتامین ب12، امگا3، آنتی‌اکسیدان‌ و فیبرها باید در میان‌وعده‌های کودک گنجانده شوند تا سوخت مورد نیاز برای فعالیت‌های بدنی مختلف تأمین شود.
• لبنیات: شیر، پنیر و ماست، سرشار از کلسیم و پروتئین هستند و بعد از 1 سالگی می‌توان آن‌ها را در رژیم غذایی کودک جای داد.

اگر قصد خرید غذاهای آماده‌ کودکان را داشتید، حتماً به ترکیبات آن دقت کنید. مهم‌ترین نکته این است که مجوز سازمان غذا و دارو را داشته باشد و استریلیزه شده باشد. وجود املاحی مثل پروتئین، کلسیم، منیزیم، ویتامین C، ویتامین D و ید در جدول غذایی این محصولات، باعث آسودگی خاطر بیشتر مادران خواهد شد.

غذاهای کمکی آماده باید طعم اصلی غذا را بدون هیچ افزودنی‌ای داشته باشند.

ویژگی‌های یک غذای کودک خوب چیست؟

غذاهای کمکی آماده باید طعم اصلی غذا را بدون هیچ افزودنی‌ای داشته باشند. اگر این مواد غذایی با نمک یا شکر ترکیب شده باشند، باعث بروز بیماری‌های کلیوی و پوسیدگی زودرس دندان خواهند شد. نمک، قند، چربی‌های ناسالم، معده کودک را پر می‌کنند و مانع دریافت مواد مفید دیگر می‌شوند. همین موضوع مانع از رشد جسمی و ذهنی کودک خواهد شد.

نکته دیگری که در تشخیص غذای کمکی خوب باید به آن دقت کنید این است که غلات، ویتامین‌ها، پروتئین‌ها و آهن را درون خود داشته باشد تا روند رشد کودک به‌خوبی طی شود.

از آن‌جایی که ذائقه غذایی ما ایرانی‌ها با سایر کشورها متفاوت است، بهتر است از برندی استفاده کنید که ایرانی باشد و یا طعمی شبیه به آنچه خودتان می‌پزید، داشته باشد. این طبیعی است که کودکان با خوردن اولین غذاهای جامد، به طعم آن عادت کنند و در آینده انتظار داشته باشند غذایی با همین طعم را به آن‌ها بدهید.

در این مطلب سعی کردیم دغدغه پدر و مادرها را در مورد زمان و نوع غذادادن به کودکشان بررسی کنیم. اگر زمان کافی برای پخت غذای کودک را ندارید، می‌توانید از برندهای آماده‌ای که غذای کمکی تولید می‌کنند، خرید کنید؛ اما باید به ارزش غذایی، املاح و مواد موجود در غذا نیز دقت کنید. در غذادادن به فرزندتان عجله نکنید و در وقت مناسب این روند را شروع کنید. 6 ماهگی فرصت مناسبی است که کودکتان را با غذاهایی غیر از شیر مادر آشنا کنید و تجربه‌ای متفاوت که منجر به بهبود رشد او می‌شود را برایش رقم بزنید.